کاتالیزور چیست و چرا مهم است؟

رپورتاژ: کاتالیزور ماشین یکی از قطعات مهم خودرو می باشد که اغلب صاحبان خودرو با آن آشنایی ندارند و از اهمیت این قطعه بی اطلاع هستند.

در این مقاله به معرفی کامل این قطعه ، زمان سرویس و تعمیر کاتالیزور ماشین و همچنین نحوه و زمان خرید آن می پردازیم.

کاتالیزور ماشین چیست؟

کاتالیزور یا کاتالیست خودرو از انتشار گازهای آلاینده خروجی از موتور خودرو جلوگیری می کند، به همین علت وجود آن در خودرو بسیار حیاتی است.

این قطعه نقش بسیار مهمی در کاهش سمی بودن گازهای خروجی از خودرو دارد و به پاک بودن و بهبود هوا کمک بسزایی میکند.

در واقع این قطعه قسمتی از سیستم اگزوز خودرو است که کار آن تصفیه گازهای آلاینده خروجی موتور می باشد و باعث میشود که آنچه از اگزوز خودرو خارج میگردد به محیط زیست آسیب نرساند.

از دیگر کارهای مهم این قطعه نقش آن در شتاب خودرو و میزان مصرف سوخت خودرو است که به آنها خواهیم پرداخت.

همانطور که گفتیم مهم ترین کار این قطعه کمک به بهبود هوای پاک است و موضوع هوای پاک در تمام کشورهای دنیا بسیار حائز اهمیت است، از این رو طبق قوانین بین المللی،‌ تمامی خودروسازان دنیا موظف هستند تا از این قطعه مهم، در خودروهای تولیدی خود استفاده کنند.

استفاده از این قطعه هم در خودروهای تولید داخل و هم در خودروهای گران قیمت خارجی ضروری است.

خودروهایی که از بنزین و گازوئیل برای سوخت خود استفاده میکنند نیاز به این قطعه دارند، وسایل نقلیه دیگری مانند اتوبوس ، موتورسیکلت و … نیز از این موضوع مستثنی نیستند.

کاتالیزور ماشین چگونه عمل میکند؟

به محض اینکه شما خودروی خود را روشن میکنید موتور شروع به تولید گازهای آلاینده ای میکند، در صورتی که این گازها بصورت مستقیم وارد محیط زیست گردند، بسیار برای سلامت انسان و موجودات زنده دیگر مضر خواهد بود.

کاتالیزور ماشین در دمای بالای ۸۰۰ درجه فارنهایت فعالیت خود را آغاز  می کند و با یک واکنش شیمیایی، گازهای سمی را به اکسیژن ،دی اکسید کربن و بخار آب تبدیل می کند.

بعد از آن، آنچه از اگزوز ماشین خارج میگردد خطرات بسیار کمتری برای محیط زیست خواهد داشت.

پس در هر لحظه ای که موتور خودرو ما روشن و در حال کار است، سلامت این قطعه برای ما نیز ارزشمند است.

اهمیت بررسی کاتالیست خودرو

فرقی نمیکند که شما صاحب یک مرسدس بنز آخرین مدل باشید یا یک خودرو تولید داخل، موضوع کاتالیزور بسیار مهم است و از این رو باید به سرویس این قطعه اهمیت ویژه ای دهیم، چراکه اگر در زمان مناسب نسبت به سرویس این قطعه اقدام نکنیم، امکان خرابی آن وجود دارد و در اینصورت مجبور به تعمیر کاتالیزور ماشین خواهیم بود، در صورتیکه مشکل بوجود آمده با تعمیر نیز رفع نگردد چاره ای جز جایگزین کردن این قطعه نداریم.

با توجه به افزایش قیمت ها در ایران، موضوع سرویس این قطعه نیز بیشتر از قبل اهمیت پیدا کرده است، بخصوص در خودروهای خارجی، چراکه قیمت کاتالیزور ماشین نیز مانند دیگر قطعات نسبت به قبل بسیار بالا رفته است.

برای مثال: کاتالیزور تویوتا، کاتالیزور بنز و تمام خودروهای خارجی دیگر بخصوص خودروهای گران قیمت، از قیمت بسیار بالایی برخوردار شده اند و تعویض آنها هزینه های زیادی را در بر دارد.

طبیعتا این قطعه در خودروهای داخلی از قیمت پایین تری برخوردار است اما برای آنها نیز شامل هزینه های زیادی میگردد.

طبق نظر کارشناسان خودرو، این قطعه دارای عمر ۸۰ هزار کیلومتر است، البته این عدد در خودروهای مختلف کمی متفاوت است، اما نیاز است تا در زمان مشخص نسبت به سرویس کاتالیست اقدام کنیم تا از مشکلات  و هزینه های احتمالی جلوگیری کنیم.

یعنی زمانیکه خودرو ما به این میزان از کیلومتر مسافتی رسید باید به یک مرکز تخصصی جهت بازدید این قطعه مراجعه کنیم.

دلایل خرابی کاتالیزور خودرو

• اگر مدت زیادی هست که در حال استفاده از خودرو خود هستید احتمال گرفتگی شبکه کاتالیزور وجود دارد، این موضوع سبب میشود تا دودی که از احتراق سوخت تولید می شود، امکان عبور راحت از کاتالیست را نداشته باشد و نمی تواند از اگزوز خارج گردد و سبب میشود تا هوای لازم وارد موتور نگردد و با مشکل مواجه شویم.

در این زمان شستشوی کاتالیزور ماشین نقش بسزایی دارد و به رفع این مشکل کمک میکند، شستشو و تعمیر آن سبب میشود تا هوای کافی براحتی وارد موتور گردد.

• وجود اشکال در سیستم جرقه زنی در خرابی کاتالیزور ماشین نقش دارد، چراکه اگر سیستم جرقه زنی درست کار نکند، مخلوط هوا و سوخت درون سیلندر به صورت ناقص می سوزد و گازهایی که آلایندگی بیشتری دارند وارد آن می شوند و موجب معیوب شدن این قطعه می شوند.
• یکی دیگر از مواردی که باعث خرابی کاتالیست میگردد استفاده از مکمل های انژکتور شور است، توصیه می شود تا حد امکان از آنها استفاده نکنید.
• و مورد مهم دیگر، آسیب های فیزیکی این قطعه است، برای مثال وارد شدن ضربه به کاتالیست

این موارد در خرابی کاتالیست نقش دارند و لازم است تا برای اطلاع و رفع خرابی به مراکز تخصصی و معتبر مراجعه کنیم تا بطور کامل بررسی گردد.

مراکز معتبر، برای شستشوی کاتالیزور از محلول های ویژه ای استفاده میکنند، این محلول، عمل پاکسازی کاتالیست را بدون اینکه آسیبی به اجزای دیگر خودرو وارد کند انجام میدهد.

شستشوی این قطعه نقش مهمی در افزایش طول عمر آن دارد، اما اگر به درستی انجام نشود، نه تنها تاثیری در بهبود عملکرد ندارد بلکه می تواند موجب بروز ایرادی در دیگر بخش های خودرو شما شود.

علائم خرابی کاتالیست ماشین

خرابی کاتالیست علائم متفاوتی دارد، اما دو نشانه مهم از آن عبارتند از افزایش مصرف سوخت، و کاهش شتاب خودرو

کاتالیست در اثر وجود ناخالصی در گازهای ورودی به آن، با گذشت زمان دچار گرفتگی می شود و دیگر نمی تواند مانند قبل گازها را از خود عبور دهد، این موضوع باعث میگردد که عملکرد موتور دچار اختلال گردد و خودرو با افت شتاب و افزایش مصرف سوخت مواجه شود.

بنابراین اگر خودرو شما با این دو مورد مواجه شد یکی از نکاتی که میتواند در بروز این دو مشکل نقش داشته باشد وجود ایراد در کاتالیزور خودروی شما است، البته نکات زیاد دیگری نیز در این دو مورد نقش دارند و کاتالیست یکی از مواردی است که در این مواقع باید به آن دقت داشت.

نقش کلیدی کاتالیزور در معاینه فنی

همانطور که میدانید، در صورتی که چند سالی از عمر خودرو شما میگذرد باید نسبت به دریافت معاینه فنی خودرو اقدام کنید.

این مجوز برای بررسی سلامت خودروها می باشد، اما یکی از نکات کلیدی ای که در این آزمایش مورد بررسی قرار میگیرد همان قطعه کاتالیست خودرو است، چراکه یکی از مهمترین نکات در بحث معاینه فنی ، کم کردن حجم میزان آلایندگی ها در خودرو و کمک به بهبود هوا می باشد.

در مرحله بررسی، کارشناس فنی مرکز مربوطه، وسیله ای که مخصوص بررسی میزان آلایندگی خودرو است را درون اگزوز ماشین شما قرار می دهد تا از میزان استاندارد خروج آلاینده ها از خودرو اطمینان حاصل کند.

در صورتیکه مشکلی در این بخش وجود داشته باشد مجوز مربوطه صادر نمیگردد و باید نسبت به رفع آن مشکل اقدام نمایید و در زمان دیگری برای بررسی مجدد به مرکز مربوطه مراجعه کنید.

البته در تست معاینه فنی موارد دیگری مانند شیشه ها، چراغ ها و … نیز بررسی میگردند و اگر همه این موارد بدون مشکل باشند مجوز لازمه برای شما صادر میگردد.